قیر مخلوط یکی از مواد پرکاربرد در صنایع راه‌سازی و ساختمانی است که با ترکیب قیر خالص و حلال‌های خاص تولید می‌شود. این ترکیب باعث می‌شود قیر در دمای محیط روان‌تر شده و به‌آسانی روی سطوح مختلف استفاده شود. در این مقاله از آسیا گیلسونایت با خواص و ویژگیهای قیر مخلوط بیشتر آشنا خواهیم شد. در مقاله قبل با قیر محلول آشنا شدیم و گفتیم که کاربرد آن چیست.
قیر مخلوط
قیر مخلوط چیست؟ قیر مخلوط در واقع ترکیبی از قیر شل ۷۰/۶۰ و همچنین قیر سفت ۱۵/۹۰ است که حالت آن، نیمه جامد می باشد. قیر مخلوط با ترکیب قیر خالص و یک یا چند نوع حلال نفتی یا ارگانیک تولید می‌شود. این حلال‌ها موجب کاهش گرانروی قیر شده و امکان اجرای آن در دمای محیط را فراهم می‌کنند. پس از استفاده، حلال تبخیر می‌شود و لایه‌ای مقاوم از قیر خالص روی سطح باقی می‌ماند.
انواع قیر مخلوط
- قیر زودگیر (RC): حلال‌های با سرعت تبخیر بالا مانند بنزین استفاده می‌شوند و برای پروژه‌های سریع مناسب هستند.
- قیر کندگیر (MC): از حلال‌های با تبخیر متوسط مانند نفت سفید استفاده می‌شود و برای پروژه‌های با زمان‌بندی طولانی‌تر به‌کار می‌رود.
- قیر دیرگیر (SC): با استفاده از حلال‌های سنگین مانند گازوئیل تولید شده و برای کاربردهایی که به زمان بیشتری نیاز دارند، ایده‌آل است.
ویژگیهای قیر مخلوط
- سهولت اجرا: در دمای محیط بدون نیاز به تجهیزات حرارتی خاص قابل استفاده است.
- چسبندگی بالا: پس از تبخیر حلال، لایه‌ای مقاوم با چسبندگی عالی ایجاد می‌کند.
- انعطاف‌پذیری: نسبت به قیر خالص انعطاف بیشتری دارد.
- مقاومت در برابر رطوبت: پس از خشک‌شدن، مقاومت خوبی در برابر نفوذ آب دارد.
کاربردهای قیر مخلوط
1. راه‌سازی
قیر مخلوط برای ایجاد لایه‌های اولیه در جاده‌ها به‌کار می‌رود و باعث افزایش استحکام و چسبندگی آسفالت می‌شود.
2. عایق‌کاری
برای جلوگیری از نفوذ آب در پشت‌بام‌ها و سازه‌های بتنی از این قیر استفاده می‌شود.
3. تعمیر آسفالت
به دلیل روانی و سهولت اجرا، در تعمیر بخش‌های آسیب‌دیده آسفالت کاربرد دارد.
4. صنایع دریایی
در کشتی‌سازی برای پوشش‌دهی فلزات و محافظت در برابر خوردگی به‌کار می‌رود.
کاربرد قیر مخلوط در صنعت ساختمان
قیر مخلوط ساختمانی یکی از محصولات پرکاربرد در صنعت ساخت‌وساز است که به دلیل ویژگیهای خاص خود در پروژه‌های متنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع قیر ترکیبی از مشخصات قیرهای مختلف، از جمله قیر ۷۰/۶۰ (قیر شل) و ۱۵/۹۰ (قیر سفت)، را داراست. این ترکیب امکان استفاده بهینه از خواص هر دو نوع قیر را فراهم می‌آورد و در نتیجه، کاربردهای گسترده‌ای در عایق‌کاری و راه‌سازی دارد.
قیر مخلوط ۸۵/۲۵ (۲۵/۸۵)
قیر مخلوط ۸۵/۲۵ که یکی از انواع قیر دمیده یا اکسید است، به دلیل حالت نیمه‌جامد و مشخصات فیزیکی و شیمیایی مطلوب، در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. این نوع قیر با استفاده از وکیوم باتوم در فرآیند دمیدن هوا در برج‌های تقطیر پالایشگاه تولید می‌شود.
مزایا و کاربردهای قیر مخلوط ۸۵/۲۵ در ساختمان‌سازی
1. عایق‌کاری سطوح
این قیر به دلیل خاصیت ضدآب بودن و دوام بالا، در عایق‌کاری پشت‌بام‌ها، استخرها و سطوح بتنی به کار می‌رود.
2. زیرسازی و آماده‌سازی سطوح
در پروژه‌های ساختمانی برای زیرسازی سطوح و جلوگیری از نفوذ رطوبت به لایه‌های زیرین از قیر مخلوط استفاده می‌شود.
3. استفاده در سازه‌های صنعتی
در ساخت مخازن، لوله‌ها و دیگر سازه‌های فلزی برای جلوگیری از خوردگی و افزایش طول عمر از این قیر بهره گرفته می‌شود.
4. پوشش‌دهی در برابر عوامل محیطی
قیر ۸۵/۲۵ به دلیل مقاومت در برابر تغییرات دما و رطوبت، به‌عنوان پوششی مقاوم برای محافظت از سازه‌ها استفاده می‌شود.
مشخصات قیر مخلوط
قیر مخلوط به‌واسطه ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاص خود، در پروژه‌های مختلف صنعتی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مشخصات، عملکرد قیر را در شرایط مختلف تضمین می‌کند و آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای بسیاری از کاربردها تبدیل کرده است. در ادامه به مهم‌ترین مشخصات قیر مخلوط می‌پردازیم:
۱. درجه نفوذ
درجه نفوذ معیاری برای اندازه‌گیری قابلیت نفوذ قیر در مواد جامد مانند شن و سنگ است. این ویژگی نشان‌دهنده کیفیت اتصال بین اجزای مخلوط و استحکام نهایی آسفالت است.
اهمیت
- درجه نفوذ بالاتر به بهبود اتصال بین دانه‌ها و افزایش کیفیت مخلوط کمک می‌کند.
- آسفالت تولیدشده دوام بیشتری دارد و در برابر تنش‌ها مقاوم‌تر است.
استانداردهای مرتبط
این ویژگی معمولاً بر اساس استانداردهای ASTM D2137 و AASHTO T59 اندازه‌گیری می‌شود.
۲. گرانروی
گرانروی یا ویسکوزیته نشان‌دهنده توانایی قیر در چسبیدن به مواد جامد مانند شن و ماسه است.
اندازه‌گیری
گرانروی قیر مخلوط معمولاً به‌صورت عددی تعیین می‌شود و شاخصی برای کیفیت آن در پروژه‌های راه‌سازی محسوب می‌شود.
اهمیت
گرانروی مناسب باعث افزایش چسبندگی و عملکرد بهتر آسفالت می‌شود.
۳. درجه اشتعال
درجه اشتعال دمایی است که قیر در آن شروع به سوختن می‌کند.
اهمیت
- اگر این دما بسیار پایین باشد، ممکن است خطر سوختن زودهنگام قیر در فرآیند آسفالت‌سازی وجود داشته باشد.
- درجه اشتعال بالا تضمین می‌کند که قیر در هنگام اجرا چسبندگی کافی داشته باشد و کیفیت نهایی کاهش نیابد.
۴. افت وزنی
افت وزنی به میزان کاهش وزن قیر در اثر تبخیر ترکیبات نفتی یا روغنی در دماهای بالا گفته می‌شود.
اهمیت
این ویژگی تعیین‌کننده پایداری قیر در برابر تغییرات دمایی و کاهش کیفیت آن در شرایط اجرا است.
۵. شکل‌پذیری یا انگمی
انگمی معیاری برای ارزیابی قابلیت کشیدگی قیر بدون پاره شدن است.
روش اندازه‌گیری
- نمونه‌ای از قیر با سطح مقطع یک سانتی‌متر مربع با سرعت ۵ سانتی‌متر در دقیقه کشیده می‌شود.
- میزان افزایش طول نمونه تا زمان پارگی به‌عنوان خاصیت انگمی قیر اندازه‌گیری می‌شود.
اهمیت
قیر با انگمی بالاتر، مقاومت بیشتری در برابر ترک‌خوردگی و آسیب‌های مکانیکی دارد.
۶. درجه خلوص
درجه خلوص قیر مخلوط با استفاده از حلال‌هایی مانند تتراکلریدکربن یا سولفورکربن تعیین می‌شود.
روش اندازه‌گیری
نمونه قیر در حلال حل می‌شود و ناخالصی‌ها جدا می‌گردند.
اهمیت
قیر خالص‌تر کیفیت بهتری داشته و برای کاربردهای حساس مناسب‌تر است.
۷. درجه نرمی
درجه نرمی دمایی است که قیر از حالت جامد به مایع تغییر حالت می‌دهد.
اهمیت
- قیر با درجه نرمی بالاتر، در برابر تغییرات دمایی مقاوم‌تر است.
- حساسیت کمتر به دما باعث عملکرد بهتر در شرایط آب‌وهوایی متغیر می‌شود.
محدوده معمول
درجه نرمی قیر مخلوط معمولاً در بازه ۷۰ تا ۸۰ درجه سانتی‌گراد قرار دارد.
9. چسبندگی بالا
این ویژگی باعث می‌شود قیر ۸۵/۲۵ به‌طور گسترده در صنایع ساختمانی و عایق‌کاری استفاده شود.
نکات مهم در استفاده از قیر مخلوط ۸۵/۲۵
- حرارت‌دهی مناسب: برای استفاده از قیر ۸۵/۲۵ باید آن را به دمایی مناسب رساند تا به حالتی روان و قابل اجرا تبدیل شود.
- رعایت نکات ایمنی: به دلیل نقطه اشتعال بالا، استفاده از این قیر باید با دقت و دور از منابع آتش انجام شود.
- شرایط نگهداری: قیر مخلوط باید در دمای مناسب و دور از تابش مستقیم نور خورشید ذخیره شود تا کیفیت آن حفظ شود.
- این ویژگی‌ها و کاربردها باعث شده‌اند که قیر مخلوط ساختمانی، به‌ویژه نوع ۸۵/۲۵، به یکی از مواد کلیدی در پروژه‌های ساختمانی و عمرانی تبدیل شود.
- روش‌های تولید قیر مخلوط
- انتخاب قیر با ویژگیهای مناسب.
- افزودن حلال با نسبت مشخص.
- هم‌زدن تا رسیدن به ترکیب یکنواخت.
- بسته‌بندی و آماده‌سازی محصول.
مزایا و چالشهای قیر مخلوط
مزایا
- کاهش هزینه‌ها: به دلیل عدم نیاز به حرارت‌دهی بالا.
- قابلیت ذخیره‌سازی: حمل‌ونقل آسان به دلیل روانی ماده.
چالشها
- اثرات زیست‌محیطی: تبخیر حلال‌ها ممکن است کیفیت هوا را تحت تأثیر قرار دهد.
- زمان‌بر بودن: تبخیر حلال در برخی موارد به زمان زیادی نیاز دارد.
نکات مهم در خرید قیر مخلوط
بررسی مشخصات فنی محصول.
انتخاب تولیدکننده معتبر.
اطمینان از انطباق با استانداردهای بین‌المللی.
تناسب نوع قیر با نیازهای پروژه.
هزینه قیر مخلوط به چه عواملی وابسته است؟
هزینه قیر، به‌ویژه در بازار ایران، به عوامل متعددی بستگی دارد که هرکدام می‌تواند قیمت نهایی این محصول استراتژیک را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه به مهم‌ترین عوامل مؤثر بر قیمت قیر اشاره می‌کنیم:
۱. قیمت نفت خام
نفت خام به‌عنوان ماده اولیه اصلی تولید قیر، نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت آن دارد. هرگونه تغییر در قیمت جهانی نفت، مستقیماً بر هزینه تولید قیر تأثیر می‌گذارد.
۲. حجم خرید
قیر معمولاً به‌صورت بشکه‌ای با حجم‌های استاندارد (معمولاً ۱۹۰ لیتر یا ۲۲۰ لیتر) عرضه می‌شود. قیمت قیر بشکه‌ای با حجم بیشتر به‌طور نسبی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
نوع بسته‌بندی
کیفیت و نوع بشکه مورد استفاده نیز می‌تواند بر قیمت نهایی تأثیر بگذارد.
۳. محل تولید و عرضه
موقعیت جغرافیایی پالایشگاه یا کارخانه تولیدکننده قیر نیز عامل مهمی در تعیین هزینه نهایی است.
نمونه تفاوت قیمتی قیر مخلوط
- قیر مخلوط بشکه‌ای تهران: ۲٬۹۰۰٬۰۰۰ تومان
- قیر مخلوط بشکه‌ای اصفهان: ۳٬۱۰۰٬۰۰۰ تومان
این تفاوت ممکن است به دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل، تفاوت کیفیت یا شرایط عرضه در بازار محلی باشد.
۴. نوسانات نرخ ارز
در ایران، قیمت‌گذاری بسیاری از محصولات نفتی و مشتقات آن، مانند قیر، به نرخ ارز وابسته است. تغییرات در ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی، می‌تواند به‌طور مستقیم هزینه قیر را تحت تأثیر قرار دهد.
۵. کیفیت و نوع قیر
قیمت قیر بسته به نوع آن (مانند قیر مخلوط، قیر شل یا قیر دمیده) و ویژگیهای فنی (مانند درجه نفوذ، نقطه نرمی و گرانروی) متفاوت است.
۶. هزینه‌های حمل‌ونقل
حمل‌ونقل بشکه‌های قیر از پالایشگاه یا کارخانه تولیدی به محل مصرف، هزینه‌هایی را شامل می‌شود که می‌تواند بر قیمت نهایی قیر تأثیر بگذارد.
۷. عرضه و تقاضا در بازار داخلی و بین‌المللی
در زمان‌هایی که تقاضا برای قیر افزایش می‌یابد (مانند فصل‌های اجرای پروژه‌های عمرانی)، قیمت‌ها معمولاً افزایش پیدا می‌کنند.
شرایط صادراتی نیز می‌تواند بر عرضه داخلی تأثیر گذاشته و باعث نوسانات قیمتی شود.
